Een ontslag op staande voet kan zowel mondeling als schriftelijk worden gegeven. Vaak wordt het ontslag op staande voet eerst mondeling gegeven, direct gevolgd door een schriftelijke bevestiging. Door een ontslag op staande voet eindigt de arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang. De werknemer die op staande voet ontslagen is, verliest per direct zijn baan en zijn inkomen. Ook zal een ontslag op staande voet in beginsel leiden tot weigering van een WW-uitkering aan werknemer.
Voorwaarden voor een ontslag op staande voet is een dringende reden nodig. De dringende reden moet de werknemer onmiddellijk worden medegedeeld, waardoor het ontslag op staande voet onverwijld wordt gegeven.
In de wet (7:678 BW) worden voorbeelden genoemd van gedragingen die in de regel een dringende reden zullen opleveren:
• diefstal, verduistering of bedrog
• mishandeling, grove belediging of bedreiging van collega’s of de werkgever
• werkweigering
• hardnekkig blijven weigeren om aan redelijke werkinstructies te voldoen
• het schenden van een geheimhoudingsplicht
Dit zijn slechts enkele niet-limitatieve voorbeelden. In de praktijk is een grote hoeveelheid aan rechtspraak over tal van gedragingen die wel (of juist geen) dringende reden opleveren.
Het is niet altijd even eenvoudig is om vast te stellen of een bepaalde gedraging nu zo ernstig is dat er sprake is van een dringende reden. Het uiten van bedreigende taal kan soms wel, maar soms ook (net) geen dringende reden opleveren. Alles hangt af van de omstandigheden van het geval.
Daarbij moeten o.a. de volgende factoren meegewogen worden:
1. Is de werknemer al eens eerder gewaarschuwd voor dergelijk gedrag?
2. Werd de werknemer misschien uitgelokt door een collega of leidinggevende?
3. Is er sprake van een (zeer) lang dienstverband en een verder goed functionerende werknemer?
4. Wat is de functie van de werknemer? Is het in die functie gebruikelijk dat er af en toe sprake is van grof taalgebruik?
5. Verkeerde de werknemer in een overspannen toestand toen hij de uitlatingen deed? Was de werkgever ervan op de hoogte dat de werknemer zich in een overspannen toestand bevond?
De persoonlijke omstandigheden van de werknemer spelen dus ook een rol bij de vraag of er in dit specifieke geval sprake is van een dringende reden.
In het algemeen zal de werknemer vanwege de ernstige gevolgen van onmiddellijk verlies van werk en inkomen het ontslag binnen 2 maanden na de bekendmaking zijn ontslag bij de kantonrechter aanvechten. De rechter zal een oordeel over de beslissing van de werkgever vellen. De regels voor ontslag op staande voet zijn zeer streng.
Als een rechter bepaalt dat ontslag op staande voet onterecht gegeven is, zal de rechter naast doorbetaling van loon ook een billijke vergoeding toekennen aan de werknemer. Het is verstandig om de afweging te maken of ontslag wegens verwijtbaar handelen of nalaten een veiligere route is dan ontslag op staande voet. Reden waarom het van groot belang is om vroegtijdig (vóór het besluit de werknemer op staande voet te ontslaan) zo spoedig mogelijk rechtsbijstand bij de juristen van OWL Juridisch Advies te zoeken. Het is een kwestie van: bezint eer ge begint!